Warsztaty komputerowe – ćwiczenia 2: Tworzenie dokumentów tekstowych

Pakiety biurowe

Programy użyteczne w pracy biurowej (także w domu) na ogół pogrupowane są w pakiety. Dwa w tej chwili najpopularniejsze to komercyjny Microsoft Office i darmowy Open Office. W naszym labie, niestety, dostępny jest tylko Microsoft Office.

Microsoft Office

To najpopularniejszy pakiet biurowy. Zawiera między innymi edytor tekstu Word, arkusz kalkulacyjny Excel, program do tworzenia prezentacji PowerPoint.

Pakiet jest płatny i używanie, a nawet posiadanie go bez licencji jest karalne.

Open Office

To najpopularniejszy z darmowych pakietów biurowych. Obecnie jest bardzo zaawansowany i pozwala praktycznie na to samo co Ms Office (pewnie są jednak pewne różnice).

Pakiet jest darmowy, można pobrać go ze strony openoffice.pl. Istnieją też produkty oprate o Open Office, w których za opłatą uzyskuje się wsparcie techniczne.

Open Office obsługuje pliki w formacie Ms Office: potrafi je odczytać i pozwala na zapis dokumentu w formacie Ms Office. Jednak osobiście odradzam prowadzenia pracy nad jednym dokumentem w Ms Office i Open Office. Jeśli np. jedna osoba posiada Ms Office a druga Open Office i przesyłają sobie tam i z powrotem dokument, w którym każda z nich coś dopisuje, poprawia, może to doprowadzić do problemów, przede wszystkim z formatowaniem i stylami.

Formatowanie tekstu

Zadanie 1.

Będziemy ćwiczyli próbując sformatować dokumenty, które poniżej podane są w postaci niesformatowanej. Utwórz nowy dokument w Wordzie, otwórz jeden z poniższych odnośników, skopiuj stamtąd tekst i wkle do Worda.

Teksty pochodzą z polskiej Wikipedii, moglibyście je pobrać bezpośrednio stamtąd, ale chciałem, aby tekst był zupełnie niesformatowany.

Złe nawyki

Wiele osób tworząc dokumenty tekstowe formatowania dokonuje w sposób chrakterystyczny dla maszyny do pisania, ale niewłaściwy dla komputerowych edytorów tekstu.

Nie powinno się wcięć od lewej wykonywać sztucznymi spacjami, ani nawet tabulatorami. Nie powinno się odstępów między wierszami wykonywać wciskając kilka razy ENTER. Gdy będziemy coś zmieniać w dokumencie, albo zmienimy rozmiar czcionki, wszystko może się rozjechać. A gdybyśmy zechcieli w całym tekście np. zmniejszyć wcięcie, to musielibyśmy we wszystkich wierszach usuwać spacje.

Bardzo złym nawykiem jest wymuszanie przejścia na następną stronę wciskając ENTER aż do nowej strony. Gdy tylko zmieni się rozmiar strony (inna drukarka), usuniemy/dopiszemy coś lub zmienimy rozmiar czcionki, wszystko nam się rozjedzie.

Zadanie 2.

Spróbujcie porozdzielać tekst spacjami i wymusić przejście na następną stronę ENTERAMI. Potem zmieńcie coś w tekście, zmieńcie rozmiar czcionki...

Wyrównywanie w poziomie

Każdy akapit można wyrównać w poziomie według własnych upodobań, używając takich narzędzi jak:

  • Wyrównanie tekstu do lewej/ prawej /środka /justyfikacja. Justyfikacja wygląda ładnie w długich dokumentach z długimi wielowierszowymi akapitami. Justyfikacji nie należy używać dla b. wąskich akapitów i stosować ostrożnie w listach wypunktowanych i innych fragmentach tekstu z krótkimi akapitami.
  • wWskaźników na linijce (nad tekstem). Wskażnik po prawej ogranicza szerokość wiersza od prawej strony. Wskaźniki z lewej ograniczają szerokość wiersza od lewej strony, z tym że górny obowiązuje dla pierwszego wiersza akapitu, a dolny dla kolejnych wierszy akapitu. Dzięki temu można uzyskać np. wcięcia na początku akapitu.
  • Tabulatorów. Wprowadzenie znaku tabulacji (klawisz Tab) powoduje wstawienie odstępu do najbliższego punktu tabulacji. Początkowo dla każdego wiersza punkty tabulacji są zdefiniowane co (chyba) 1,25 cm. W prypadku stosowania tabulacji zdecydowanie zalecam jednak zdefiniowanie własnych punktów tabulacji, co jest bardzo proste - wystarczy kliknąć na dolną krawędź linijki i przesunąć punkt tabuacji w odpowiednie miejsce.
  • Zaawasowane punkty tabulacji pozwalają na wyrównanie tekstu względem znaku tabulacji nie tylko do lewej, ale też do prawej lub środka.

Zadanie 3.

Spróbujcie wyrównać tekst w poziomie linijką. Spróbujcie użyć tabulacji.

Wyrównywanie w pionie

Każdy akapit można wyrównać w pionie ustalając odległość między nim, a sąsiednimi akapitami, a także ustalając odległość między wierszami wewnątrz akapitu. W tym celu należy wejść w menu (podręczne lub Format) i wybrać Akapit. W tym menu możemy ustalić odstęp od góry, dołu, odstęp między wierszami, a także wcięcia, o których było wyżej, zamiast linijką można tutaj.

Zadanie 4.

Spróbujcie wyrównać tekst korzystając z menu Akapit.

Struktura tekstu

Dłuższe dokumenty warto podzielić na rozdziały, podrozdziały itp.. Służą do tego specjalne style Nagłówek 1, Nagłówek 2 itd. Oznacza się nimi tytuły rozdziałów.

Mając oznaczone nagłówki, można m.in. wygenerować spis treści, strukturalnie ponumerować rozdziały (np. 2, 2.1, 2.1.3 itd.)

Zadanie 5.

Oznaczcie nagłówkie w tekście stylami nagłówków.

Style

W dłuższych dokumentach, albo gdy tworzymy wiele podobnych (nawet krótkich) dokumentów, bardzo pożyteczne jest konsekwentne stosowanie styli. Dzięki stylom możemy oznaczyć wszystkie fragmenty tekstu o podobnym znaczeniu i wyglądzie, np. listy numerowane, cytaty, adresy, zdania w innym języku itp.

Dla każdego stylu osobno możemy określić wszystkie własności tekstu, takie jak wyrównanie, krój i rozmiar czcionki, styl wypunktowania i wiele innych.

Największą zaletą styli jest to, że aby zmienić wygląd np. wszystkich cytatów w całym dokumencie wystarczy zmienić definicję stylu, a nie trzeba już nic zmieniać w środku dokumentu.

W Wordzie wyróżnia się dwa rodzaje styli: style akapitu i style czcionki. W stylach czcionki można określić krój i rozmiar czcionki, język. W stylu akapitu dodatkowo można określić takie własności jak wyrównanie, wypunktowanie, podział stron. Stylem czcionki można oznaczyć np. jeden wyraz lub zdanie, stylem akapitu tylko całe akapity.

Zadanie 6.

Jakimi stylami (czcionki czy akapitu) powinny być:

  1. cytat
  2. tytuł dokumentu
  3. fragment w innym języku
  4. wypowiedź aktora w scenariuszu
  5. przypis dolny
  6. odnośnik do przypisu

Zadanie 7.

Oznaczcie stylami podane teksty. Nastepnie zmieniając definicję stylu zmieniajcie wygląd dokumentu.


Valid XHTML 1.1Valid CSS