Podstawy HTML i CSS

Odnośniki

Mini poradnik HTML

Dokument i jego nagłówki

Dokument HTML składa się z części nagłówkowe - head i ciała - body.

W części head podajemy informacje dotyczące dokumenty, jak tytuł, autora i, co bardzo ważne, kodowanie znaków.

Przykład 1.

Wzór dokumentu HTML 4.01

<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 4.01 Transitional//EN" "http://www.w3.org/TR/html4/loose.dtd">
<html>
<head>
  <title>Tytuł  strony</title>
  <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8">
  <meta name="Author" content="Jaś Kowlaski">
</head>
<body>
  To jest treść strony
</body>
</html>
		

Jest wiele dostępnych kodowań znaków, ważne, aby podane kodowanie zgadzało się z faktycznym kodowaniem pliku.

Popularne kodowania dla języka polskiego:

  • utf-8
  • iso-8859-2
  • windows-1250

Akapity i wiersze

Akapity oznacza się znacznikiem <p> (koniec akapitu </p>), natomiast znacznik <br> oznacza koniec wiersza bez rozpoczynania akapitu.

Uwaga, należy wystrzegać się nadużywania znacznika <br>, jest on uzasadniony tylko w wyjątkowych przypadkach. Natomiast podział na akapity jest (na stronach typu "artykuł") bardzo ważny.

Przykład 2.

<p>Tere fere kuku, to jest pierwszy akapit. Tere fere kuku, to jest pierwszy akapit.
Tere fere kuku, to jest pierwszy akapit. Tere fere kuku, to jest pierwszy akapit.
Tere fere kuku, to jest pierwszy akapit.</p>
<p>Tere fere kuku, to jest drugi akapit. Tere fere kuku, to jest drugi akapit.
Tere fere kuku, to jest drugi akapit.</p>
Zenon Kowalski<br>
ul. Nieciekawa 3<br>
12-345 Trepy

Tere fere kuku, to jest pierwszy akapit. Tere fere kuku, to jest pierwszy akapit. Tere fere kuku, to jest pierwszy akapit. Tere fere kuku, to jest pierwszy akapit. Tere fere kuku, to jest pierwszy akapit.

Tere fere kuku, to jest drugi akapit. Tere fere kuku, to jest drugi akapit. Tere fere kuku, to jest drugi akapit.

Zenon Kowalski
ul. Nieciekawa 3
12-345 Trepy

Nagłówki

Nagłówki (tytuły i tzw. śródtytuły) oznaczamy w HTML znacznikami od <h1> do <h6>. Oznaczenie nagłówków jest bardzo ważne, gdyż nadaje strukturę dokumentowi.

Nagłówków nie wolno używać w celu wyróżnienia tekstu.

Listy

W HTML występują trzy rodzaje list: numerowane, nienumerowane i listy definicji. We wszystkich przypadkach element oznaczający cała listę zawiera elementy oznaczające pozycje listy.

Lista numerowana oznaczana jest elementem <ol>, a jej elementy <li>.

Lista nienumerowana oznaczana jest elementem <ul>, a jej elementy <li>.

Lista definicji oznaczana jest elementem <dl>, a jej elementy są dwojakiego rodzaju. Pojęcia (hasła) oznaczamy <dt>, natomiast ich opisy <dd>.

Przykład 3.

<ol>
	<li>Punkt pierwszy.</li>
	<li>Punkt grugi</li>
</ol>
<ul>
	<li>Nienumerowany</li>
	<li>Nienumerowany</li>
</ul>
<dl>
	<dt>consecutive</dt>
		<dd>kolejny</dd>
	<dt>malicious</dt>
		<dd>złośliwy</dd>
		<dd>podstępny</dd>
</dl>
  1. Punkt pierwszy.
  2. Punkt grugi

  • Nienumerowany
  • Nienumerowany

consecutive
kolejny
malicious
złośliwy
podstępny

Semantyczne znakowanie tekstu

Wyróżnienie

<em> służy do wyróżnienia, a <strong> do silnego wyróżnienia (zazwyczaj krótkiego) fragmentu tekstu.

Przykład 4.

<p>Amelia ma <strong>naprawdę</strong> piękne oczy.
</p>
<p>Oznaczenie nagłówków jest bardzo ważne, gdyż nadaje strukturę
dokumentowi. <em>Nagłówków nie wolno używać w celu wyróżnienia tekstu</em>.
</p>

Ćwiczenia z HTML

Zadanie 1. Pliki

  1. Pobierz archiwum.
  2. Otwórz plik index.html w programie Notatnik. Pomiędzy znacznikami <body> a </body> wpisz jakiś tekst, zapisz plik, a w przeglądarce odśwież widok - napis powinien się pojawić.

Zadanie 2. Wizytówka

Otwórz plik index.html w programie Notepad++ lub Notatniku. Wybierz kodowanie UTF-8 (zauważ, że taka informacja znajduje się w sekcji head strony).

Używając znaczników HTML takich jak h1, h2, p, br, strong,... utwórz własną wizytówkę.

(Na razie) nie chodzi o wygląd, tylko o znaczniki!

Zadanie 3. Mickiewicz - struktura dokumentu

Otwórz plik mickiewicz.html w programie Notepad++ lub Notatniku. Zmień tytuł. Zapisz plik, zobacz stronę w przeglądarce.

Używając znaczników HTML poprawnie oznacz zawartość pliku. Nie chodzi o wygląd! Tylko o oznaczenie nagłówków, akapitów, cytatów i list. W komentarzach są podpowiedzi i prowadzący powinien podpowiadać.

Ustalmy, że h1 oznacza tytuł całego dokumentu, natomiast tytuły rozdziałów to h2, podrozdziałów h3 itd.

Pierwszą część listy utworów wykonaj jako listę definicji (dl), natomiast drugą część jako zwykłą listę nienumerowaną (ul). To niezbyt eleganckie, ale przećwiczymy dzięki temu oba rodzaj list.

Mini poradnik CSS

Kolory

color
kolor pierwszoplanowy (zwykle kolor tekstu)
background-color
kolor tła
border-color
kolor obramowania

Wartością może być nazwa koloru (aqua, black, blue, fuchsia, gray, green, lime, maroon, navy, olive, purple, red, silver, teal, white, yellow)

Może też być określenie koloru w sklali RGB: procentowo (np. rgb(0%,50%,100%)), liczbowo (np. rgb(0, 128, 255)) lub szesnastkowo (np. #0080FF).

Czcionki

font-family
krój (rodzina) czcionki; można tu podać nazwę konkretnej czcionki, istnieją też ogólne rodziny: serif, sans-serif, monospace, cursive, fantasy
font-size
rozmiar czcionki; względny (larger, smaller), użytkownika (np. small, medium, large, x-large, xx-large, lub podany bezpośrednio w pikselach (15px), punktach (12pt), wielokrotności domyślnego w danym miejscu rozmiaru czcionki (1.1em) itp.
font-weight
"grubość" czcionki: normal, bold, bolder
font-style
"styl" czcionki: normal, italic, oblique

Przykład 5.

body {
	font-family: 'Tahoma', 'Times New Roman', serif;
	font-size: 12pt;
}

h1 {
	font-family: 'Arial', 'Verdana', sans-serif;
	font-size: 2em;
	font-weight: bold;
	font-style: normal;
}

h2 {
	font-family: 'Arial', 'Verdana', sans-serif;
	font-size: larger;
	font-weight: bold;
	font-style: italic;
}

Marginesy i wcięcia

margin
margines zewnętrzny
padding
margines wewnętrzny

Wartością jest wielkość, np. w pikselach bądź milimetrach. Można podać jedną wartość dla wszystkich czterech stron lub cztery wartości w kolejności dla stron: góra, prawoe, dół, lewo.

Można też podawać margines tylko dla określonej strony, np. margin-top.

Przykład 6.

img {
	margin: 5px 3px 5px 3px;
}

td, th {
	padding: 3px;
}

Ćwiczenia z CSS

Zadanie 4. Styl

Plik mojstyl.css zawiera definicję stylu. W obu dokumentach znacznik link mówi, że przeglądarka ma użyć tego stylu. Tak więc zmiana stylu powinna skutkować zmianą wyglądu w obu dokumentach (i o to chodzi w arkuszach stylu).

Z pomocą prowadzącego sformatuj poszczególne elementy dokumentu. Do wykonania w miarę możliwości:

  1. kolor tła całej strony,
  2. krój czcionki,
  3. rozmiar czcionki,
  4. wyrównanie tekstu,
  5. pogrubienie, kursywa, podkreślenie,
  6. obramowania (na przykładzie blockquote),
  7. margines wewnętrzny i zewnętrzny.

Pierwszy akapit dokumentu (Adam Bernard Mickiewicz ur. 24 grudnia 1798 w Zaosiu koło Nowogródka...) oznacz jako klasę streszczenie, a w stylu nadaj tej klasie jakiś szczególny wygląd (np. większe marginesy z lewej i prawej).

Zadanie 5. Odnośniki i obrazki

  1. Umieść w wizytówce odnośnik do Mickiewicza.
  2. Umieść w Mickiewiczu odnośnik do pełnej wersji artykułu na Wikipedii.
  3. Umieść w Mickiewiczu obrazek bezpośrednio z serwera Wikipedii.
  4. Umieść w wizytówce zdjęcie male.jpg tak, aby było jednocześnie odnośnikiem do duze.jpg.

Więcej chyba nie zdążymy...


Valid XHTML 1.1Valid CSS