English version

Numeryczne równania różniczkowe


semestr zimowy 2016-17

wtorek wykład 1415-1545 sala 1780 - ćwiczenia/lab wt 1605-1735 1780/3044(lab) (wydział MIMUW ul. Banacha 2 - wejście do ul. Pasteura; sala 1780 parter w wieży południowej - patrzac na plan budynku z glównym wejsciem u dolu to 1780 jest w górnej (zachodniej) cz. lewego (poludniowego) skrzydla budynku tzn po wejściu iśc na lewo do końca korytarza a potem w prawo też do końca)

Egzamin ustny

Termin I : Data: 24 luty 2017 - 930, prosze potwierdzic udzial mailem do czwartku - jesli nikt nie potwierdzi odwoluje egzamin w tym terminie- natomiast w przeciwnym przypadku prosze przyjsc w pt przed 10 - jesli nikogo nie bedzie do 1015 zakoncze egzamin. Bedzie mozliwosc zdawania tez w nastepnym tygodniu - wt,czw,pt po 14 po umówieniu sie. sala 5010
Program bieżącego labu.

Projekty

Istnieje mozliwosc napisania projektu - propozycje pojawia sie:
pliku pdf
Przy zaliczaniu poza wykazaniem ze dobrze dziala kod - nalezy wykazac sie znajomoscia implementacji (tez bedzie oceniana choc jako mala czesc oceny), zrozumieniem metody i jej wlasnosci teoretycznych. (Moge spytac sie tez o pozostale zagadnienia z wykladu).

W praktycznych obliczeniach naukowych np. przy modelowaniu zjawisk fizycznych występujących przy prognozowaniu pogody, praktycznie zawsze natkniemy sie na problem rozwiązywania równań różniczkowych, zwyczajnych czy cząstkowych przy czym praktycznie nigdy nie posiadamy wzorów analitycznych na rozwiązanie tychże równań, tak więc trzeba rozwiązywać te równania przy pomocy metod przybliżonych - numerycznych.

Jeśli chcesz się dowiedzieć o różnych przybliżonych metodach rozwiązywania równań różniczkowych - ich własnościach - zaletach i wadach - ten wykład jest dla ciebie.


Postaramy się w przystępny sposób opisać podstawowe metody i schematy rozwiązywania podstawowych typów równań różniczkowych a dokładnie zajmiemy się przybliżonymi metodami rozwiązywania:
  1. równań różniczkowych zwyczajnych
  2. równań różniczkowych eliptycznych
  3. równań różniczkowych ewolucyjnych (paraboliczne i hiperboliczne pierwszego rzędu)
przy czym przedstawimy następujące metody:
  1. schematy dla równań zwyczajnych jednokrokowe i wielokrokowe
  2. metodę różnic skończonych
  3. metodę elementu skończonego
Kilka ćwiczeń może uda się przeznaczyć na laboratorium komputerowe w którym zweryfikujemy eksperymentalnie wyniki teoretyczne.

Wykład będzie przeprowadzony elementarnie, wystarczy podstawowa wiedza z analizy matematycznej, algebry liniowej i podstaw równań różniczkowych zwyczajnych.

Wykład jest fakultatywny na wydziale MIM UW ale również studenci czy doktoranci innych wydziałów nie powinni mieć problemów ze jego zrozumieniem.

Może być to zaskakujące ale nie trzeba posiadać głębszej wiedzy z równań różniczkowych cząstkowych czyli nie jest konieczne zaliczenie wykładu z RRcz- wszystkie konieczne definicje, twierdzenia itp będę podawał na wykładzie czy ćwiczeniach.

Do wykładu przewidziany jest skryp w html - skrypt zawiera sporo więcej materiału niż zapewne uda się przedstawić na wykładzie.
Egzamin planuje w formie ustnej. Opcjonalnie istnieje możliwość w ramach egzaminu napisanie średniej w wielkości projektu komputerowego np. w octavie, matlabie czy C, C++ itp

Skrypt

Leszek Marcinkowski, Numeryczne równania różniczkowe.
Opublikowane on-line: Strona skryptu w html (istnieje też link do wersji w pdf).
Uwaga Skrypt jest w wersji skończonej ale wciąż znajduję literówki, które poprawiam:
Plik pdf z najnowszą wersją skryptu.
Proszę o przysyłanie komentarzy czy uwag szczególnie w razie znalezienia jakichkolwiek błędów, literówek itp.

Literatura

  1. Maksymilian Dryja, Janina Jankowska, Michał Jankowski, Metody numeryczne, tom 2, Wydawnictwo Naukowo Techniczne (WNT), Warszawa, 1982.
  2. Janina Jankowska, Michał Jankowski, Metody numeryczne, tom 1, Wydawnictwo Naukowo Techniczne (WNT), Warszawa, 1981.
  3. Andrzej Krupowicz, Metody numeryczne zagadnień początkowych równań różniczkowych zwyczajnych., Państwowe Wydawnictwo Naukowe (PWN), Warszawa, 1986.
  4. Krzysztof Moszyński, Rozwiązywanie równań różniczkowych zwyczajnych na maszynach cyfrowych., Wydawnictwo Naukowo-Techniczne (WNT), Warszawa, 1971.
  5. Andrzej Palczewski, Równania różniczkowe zwyczajne. Teoria i metody numeryczne z wykorzystaniem komputerowego systemu obliczeń symbolicznych., Wydawnictwo Naukowo-Techniczne (WNT), Warszawa, 1999.

W języku angielskim

Podstawowe podręczniki

  1. Deuflhard, Peter, Bornemann, Folkmar, Scientific Computing with Ordinary Differential Equations, Texts in Applied Mathematics, Vol. 42, Springer-Verlag, New York, 2002. (teoria RRZ, schematy RRZ, zadania brzegowe w 1 wymiarze) Z serwerów MIMUW mozna sciagnac plik pdf (aktualne XII 2014): Springer link
  2. David F. Griffiths, Desmond J. Higham, Numerical Methods for Ordinary Differential Equations, Springer-Verlag, 1st Edition, London, 2010. Schematy do RRZ - prosty podrecznik. Z serwerów MIMUW mozna sciagnac plik pdf (aktualne XII 2014): Springer link
  3. Claes Johnson, Numerical solution of partial differential equations by the finite element method, Cambridge University Press, Cambridge, 1987.
  4. Randall J. LeVeque, Finite difference methods for ordinary and partial differential equations, Society for Industrial and Applied Mathematics (SIAM), Philadelphia, PA, 2007, Steady-state and time-dependent problems. (schematy dla RRZ, metoda różnic skończonych (MRS) dla równań eliptycznych i parabolicznych)
  5. Alfio Quarteroni, Riccardo Sacco, and Fausto Saleri, Numerical mathematics, Texts in Applied Mathematics, vol. 37, Springer-Verlag, New York, 2000. (metody dla RRZ, teoria dla MRS dla RRCZ i elementy MESu). Z serwerów MIMUW mozna sciagnac plik pdf (aktualne XII 2014): Springer Link
  6. John C. Strikwerda, Finite difference schemes and partial differential equations, second ed., Society for Industrial and Applied Mathematics (SIAM), Philadelphia, PA, 2004. (MRS dla RRCZ - wszystkie typy równań)

Monografie i bardziej zaawansowane podręczniki

  1. Dietrich Braess, Finite elements, third ed., Cambridge University Press, Cambridge, 2007, Theory, fast solvers, and applications in elasticity theory, Translated from the German by Larry L. Schumaker. (zaawasowany podręcznik - godny polecenia)
  2. Susanne C. Brenner and L. Ridgway Scott, The mathematical theory of finite element methods, third ed., Texts in Applied Mathematics, vol. 15, Springer, New York, 2008. (bardzo zaawansowany podręcznik - właściwie monografia)
  3. J. C. Butcher, Numerical methods for ordinary differential equations, second ed., John Wiley and Sons Ltd., Chichester, 2008.
  4. P. G. Ciarlet and J.-L. Lions (eds.), Handbook of numerical analysis. Vol. II, Handbook of Numerical Analysis, II, North-Holland, Amsterdam, 1991, Finite element methods. Part 1.
  5. Philippe G. Ciarlet, The finite element method for elliptic problems, Classics in Applied Mathematics, vol. 40, Society for Industrial and Applied Mathematics (SIAM), Philadelphia, PA, 2002, Reprint of the 1978 original [North-Holland, Amsterdam].
  6. E. Hairer, S. P. Norsett, and G. Wanner, Solving ordinary differential equations. I, second ed., Springer Series in Computational Mathematics, vol. 8, Springer-Verlag, Berlin, 1993, Nonstiff problems.
  7. E. Hairer and G. Wanner, Solving ordinary differential equations. II, second ed., Springer Series in Computational Mathematics, vol. 14, Springer-Verlag, Berlin, 1996, Stiff and differential-algebraic problems.
  8. Bosko S. Jovanovich, Endre Suelli, Analysis of Finite Difference Schemes For Linear Partial Differential Equations with Generalized Solutions, Springer Series in Computationam Mathematics, volume 46, Springer , 2014. Springer link (niedostepne z serverów MIMUW XI 2016)
  9. Alfio Quarteroni and Alberto Valli, Numerical approximation of partial differential equations, Springer Series in Computational Mathematics, vol. 23, Springer-Verlag, Berlin, 1994. Z serwerów MIMUW mozna sciagnac plik pdf (aktualne XII 2014): Springer Link
  10. J. W. Thomas, Numerical Partial Differential Equations, Finite Difference Methods, Texts in Applied Mathmematics, tom 22, Springer, 1995. Springer link (aktualny XI 2016)

Lab

Tutaj link do stron Octave'a (skąd można ściągnąć kolejną dystrybucje - pod linuxa czy windows)
octave-forge - rozszerzenia octave'a

A tu manual do octave'a w htmlu

Program labów

Na razie zadania z labu trzeba wykonywać samodzielnie. Są też zadania na lab w skrypcie.
  • Lab 2 - Funkcja lsode() octave'a i proste schematy ciąg dalszy. W schematach wielokrokowych za x_1,x_2 etc weź dokładne rozwiązanie jak je znamy jak nie weź za odp. pierwsze x_k k=1,..,p- p-1 kroków metody otwrtej tego samego rzędu np rzędu 2 np Taylora dla metody midpoint. Eksperymentalne badanie rzędu.
  • Lab 3 testowanie rzędu schematów i rzędu zbieżności cd. Start dla schematów wielokrokowych. Metoda strzałów.

    Skrypty m-pliki octave'a

    nrrbasic.m -prosty skrypt octave'a z kilkoma podstawowymi operacjami
    exEuler.m - schemat otwarty Eulera (dziala w wielu wymiarach)
    testexEul.m - proste testy schematu Eulera (skalarne i 2-wymiarowe)
    midpoint.m - implementacja schematu midpoint
    testmidpoint.m - testy rzędu zbieżności schematu midpoint oraz brak stabilności dla dx/dt=-x z x(0)=1 na długim odcinku czasu (im mniejsze h tym później)
    AdamsB2step.m - jawny Adams-Bashforth 2 krokowy
    Taylor.m - jawny Taylor (rzad 2)
    modEuler.m - jawny zmodyfikowany Euler (Runge-Kutta rzad 2)
    testAB2start.m - testy wartosci startowe (x^h_1) dla 2krokowego Adams-Bashforth
    testAdamsB2st.m -testy wrzedu etc dla 2krokowego Adams-Bashforth
    testTaylor.m - testy - Taylor (rzad 2)
    testmodEul.m - testy - jawny zmodyfikowany Euler (Runge-Kutta rzad 2) EulerLTEtest.m - testy rzedu lokalnego bledu schematów Eulera
    linshoot16.m -m-plik z funkcja linshoot15() rozwiazujaca: -y''+p(x)y+q(x)y=f(x); y(a)=alpha y(b)=beta przy uzyciu metody strzalow (wszystkie parametry domyslnie ustawione dla y''=y y(0)=t(1)=1)
    testshoot.m -metoda strzalow dla zadania brzegowego: -y''+y=0; y(0)=1 y(b)=1 (b=1 - m. st. dziala OK, b=20 - nie dziala - dlaczego?)
    shootexample16.m -skrypt : rozwiazujacy: y''=y^2; y(0)=1 y(1)=-4; y(a)=ya y(b)=yb przy uzyciu metody strzalow (uzywajac lsode() i fsolve()) - mamy 2 rózne rozwiazania problemu
    shooting.m -m-plik z funkcja shooting() rozwiazujaca: y''=F(t,y,y'); y(a)=ya y(b)=yb przy uzyciu metody strzalow (uzywajac lsode() i fsolve())
    fdmdir16.m funkcja rozwiazujaca MRS zadanie -u''+c*u=f(t) z : u(a)=alpha, u(b)=beta; c -nieujemna stala
    fdmdirtest16.m funkcja testujaca rzad zbieznosci MRS w dyskretnych normach dla zadanie -u''+c*u=f(t) z : u(a)=alpha, u(b)=beta (dla znanych rozwiazan - gladkich i niekoniecznie gladkich); c -nieujemna stala
    fdmix16.m - funkcja dla -u''+c*u=f in (a,b) u'(a)=al u(b)=be z uzyciem MRS rzedu jeden (wb Neumanna - aproks. roznica wprzod w a) lub schematem podwyzszonego rzedu (z uzyciem rownania)
    fdmixtest16.m - funkcja z testami dla -u''+c*u=f in (a,b) u'(a)=al u(b)=be z uzyciem solvera MRS rzedu jeden (wb Neumanna - aproks. roznica wprzod w a) lub schematem podwyzszonego rzedu (z uzyciem rownania)
    fddirng16.m - funkcja dla -u''+c*u=f in (a,b) u(a)=al u(b)=be z uzyciem MRS rzedu jeden z ostatnim prawym pkt siatki x_N < b (b=x_N+0.5*h) - wb Dirichleta przyblizone bezposrednio u_N=be lub przez aproksyamcje Collatza i.e. ostatnie rownanie MRS l(b)=be z l(t) liniowym t.z. l(x_k)=u_k k=N,N-1
    fdmdirngtest16.m - - funkcja z testami dla -u''+c*u=f in (a,b) u'(a)=al u(b)=be z uzyciem solvera MRS - solver jak w fdmdirng16.m
    fdmdir2D16.m - funckja dla -Laplacian u+c*u=f in (a,b)x(a,b) - zerowe wb Dirichelta - MRS na siatce rownomiernej - krok ten sam w obu kierunkach- 5 pkt stensyl
    FEM1Dmats.m - macierze std liniowego MES w 1 wymiarze dla -u''+u=f - na siatce dowolnej tzn. macierz sztwynosci A=(\int_a^b \phi_k'\phi_l')_{k,l} i masy B=(\int_a^b \phi_k\phi_l)_{k,l} i \phi_k nodalna f bazowa zwiazana z x_k
    Powrót do mojej strony domowej.
    Ostatnia aktualizacja: 14 XII 2016

    Dziś jest